Uçan balon gazı genellikle helyumdur. Helyum, atmosferde çok az bulunur ve hidrojenden sonra en hafif gaz olarak bilinir. Kokusu ve rengi yoktur, ayrıca soy gaz olduğu için tepkimeye girmez. Helyumun atom numarası 2'dir. Helyum atomları, ilk elektron yörüngesinde maksimum iki elektron bulundurur. Oda koşullarında helyum gaz halindedir. Ancak helyumu doğada başka hallerde görmek zordur çünkü erime noktası -272,05 °C ve kaynama noktası -268,785 °C'dir. Bu değerler mutlak sıfıra çok yakındır ve laboratuvar koşullarında bile sağlanması zordur. Yoğunluğu ise 0,1785 g/l'dir, yani havadan bile hafiftir. Bu nedenle sıcak hava balonlarında ve zeplinlerde kullanılır. Helyumun Kullanım AlanlarıHidrojen gazı helyumdan daha hafif olmasına rağmen, yanıcı bir gaz olduğu için uçan balon ve zeplinlerde helyum kullanılır. Helyum, yanma tepkimesine girmediği için güvenlidir. Helyum gazı sayesinde rengarenk uçan balonlar, havadan hafif olduğu için gökyüzüne yükselir. Her 20.000 küçük helyum balonu, bir insanın ağırlığını 6 kg azaltır. Uçan Balon Gazı Güvenli midir?Evet, uçan balon gazı helyum güvenlidir. Ancak helyumu atmosferdeki diğer gazlardan ayırmak kolay değildir. Helyum atmosferde 1/200.000 oranında bulunur ve sıvı havanın ayrımlı damıtılmasıyla elde edilemez. Helyumun Joul-Thompson katsayısı pozitif olmadığı için sıkıştırılarak sıvılaştırılması mümkün değildir, bu da havadan elde edilmesini zorlaştırır. Helyumun Diğer Kullanım AlanlarıHelyum, dalgıçlarda meydana gelen vurgunu önlemede etkilidir. Dalgıç tüplerinde sıvı hava yerine helyumla karıştırılmış oksijen kullanılması, vurgun olarak bilinen durumu önler. Yüksek basınçta sıvılaşmayan helyum gazı, dalgıçlar yukarı doğru çıkarken basınç değişiminde kanda baloncuklar oluşturarak felç geçirmelerini engeller. Bu nedenle dalgıç tüplerinde %20 oksijen ve %80 helyum bulunur. Ayrıca helyum gazı, sıvı roket yakıtlarının basınç altında tutulmasında kullanılır. Sıvı helyum, NMR cihazlarında soğutma amacıyla da kullanılır. Maalesef Türkiye'de bazı uçan balonlarda helyum gazı kullanılmamaktadır. Bunun yerine kostikin içine atılan alüminyum talaşlarının oluşturduğu bir tepkime sonucu açığa çıkan, helyum gibi hafif ancak yanıcı ve zehirli bir gaz kullanılır. Bu gazı solumak büyük ihtimalle ölüme sebebiyet verir. |
.jpg "Bağırsak Gazı Belirtileri ve Tedavisi")
Helyum gazının havadan hafif olduğunu biliyorum, ama gerçekten helyumla dolu bir balon beni havalandırabilir mi? Ayrıca, helyumun diğer gazlardan elde edilmesinin bu kadar zor olması neden kaynaklanıyor?
Cevap yazLevzi, helyum gazı havadan hafif olduğu için helyumla dolu bir balonun yükselmesi mümkündür. Ancak, insanı havalandıracak kadar büyük bir balon gerekecektir. Yaklaşık olarak 65.000 litrelik helyum gazına ihtiyaç vardır ki bu, oldukça büyük bir hacimdir. Helyumun elde edilmesinin zorluğu ise, doğada serbest halde nadir bulunmasından kaynaklanır. Helyum genellikle doğal gaz yataklarında az miktarda bulunur ve oradan ayrıştırılması gerekir. Bu da teknik ve ekonomik açıdan mümkün olsa da, zahmetli bir süreçtir.