Mide ve bağırsakta oluşan gaz ve şişkinlik, vücudun doğal tepkilerinden biridir. Mide bağırsak gazı, bağırsak kanallarında iki şekilde bulunur. Bu gaz, nitrojen, hidrojen, oksijen, karbondioksit ve metan gazlarından oluşur. Gazın bir kısmı yutulan hava ile meydana gelirken, diğer kısmı ise bağırsakta bulunan zararsız mikroorganizmaların gıda artıkları ile oluşturduğu gazdır.

Hava yutulması (aerofaji), midede oluşan gazın en önemli sebeplerinden biridir. Hepimiz yemek yerken, su içerken mutlaka bir miktar hava yutarız. Mide bağırsak ve karın bölgesinde olan şişkinlik, çoğunlukla bağırsaktaki gaz toplanması sonucu meydana gelir.

Gaz oluşumunu artıran faktörler şunlardır:

Yutulan hava, sindirim sisteminin alt kısımlarına doğru ilerleyerek gaz oluşumuna neden olur.

Midede bulunan gazın büyük bir kısmı geğirme yoluyla ağızdan çıkar. Kalan gaz ise mideden ince bağırsağa geçer ve oradan kalın bağırsağa ilerleyerek makat yoluyla dışarı atılır.

Vücudumuzdaki kalın bağırsakta bulunan zararsız mikroorganizmalar, bağırsakta bulunan gıda artıklarıyla beslenerek gaz üretirler. Bu mikroorganizmalar, mide ve bağırsak kanalının üst kısmında sindirilemeyen kompleks şeker, nişasta, lif, karbonhidrat ve selülozu sindirirler. Bu sindirim esnasında bağırsakta gaz meydana gelir.

Bazı akut hastalıklar, mide üşütmesi ve gıda zehirlenmeleri aşırı gaz oluşmasına neden olabilir. Aynı şekilde bazı yiyecekler ve içecekler de gaz yapabilir:

Mide bağırsak gazı, bazı hastalıkların belirtisi olabilir. Bu hastalıklar arasında divertikülit, irritabl bağırsak sendromu (IBS), ülser, kolit, Crohn hastalığı ve bazı ciddi kronik hastalıklar yer alır. Ayrıca, bazı hastalıkların tedavisinde kullanılan antibiyotikler, bağırsaklarda bulunan normal bakteri florasını bozduğu için gaz oluşumuna neden olabilir. Kabızlık giderici ilaçlar da gaz yapabilir.

Gaz oluşumunu önlemek için hava yutmayı azaltmak önemlidir. Hastalık nedeniyle oluşan gazı gidermek için bir uzman hekimin verdiği ilaçlar kullanılmalıdır. Mideyi ve bağırsakları rahatlatmak ve gazı gidermek için diyet yapılabilir. Gaz yapan yiyeceklerden uzak durulmalı ve aşırı yağlı gıdalardan kaçınılarak daha çok yağsız gıdalar tüketilmelidir. Bu önlemler alındığında mide daha hızlı çalışır ve boşalır, bu sayede gaz hızlı bir şekilde bağırsaklara geçer ve gaz oluşumu engellenmiş olur.