Soğutucu Gazlar Soğutucu gazlar, klima, ısı pompası ve buzdolabı gibi cihazlarda proses gazı olarak kullanılan ve cihazların içinde kapalı devre dolaşım sağlayan gazlardır. Bu gazlar, ısının bir ortamdan başka bir ortama nakledilmesi esnasında ara madde olarak kullanılır. Isı alışverişini genellikle sıvı halden gaz haline ve gaz halden sıvı hale dönüşerek sağlarlar. Soğutucu gazların bu işlemleri güvenilir bir şekilde yapabilmesi için belirli kimyasal ve fiziksel özelliklere sahip olmaları gerekir. Bu özellikler, yapılacak uygulamaya ve çalışma şartlarının durumuna göre değişiklik gösterebilir. Soğutucu Gazların Genel Özellikleri
Bazı Soğutucu Gazlar ve Özellikleri R-22 Gazı Soğutucu gazlardan biri olan R-22 gazı, ozon tabakasına verdiği ciddi zararlardan ötürü birçok ülkede yasaklanmıştır. Türkiye dahil bazı ülkelerde hâlâ ucuz klima sistemlerinde kullanılmasına rağmen, üretiminin tamamen durdurulma tarihi 2020 olarak belirlenmiştir. Klima alırken kullanılan gazın türüne dikkat edilmelidir, çünkü gelecekte teknik servis ihtiyacını gidermek zor olabilir. R-12 Gazı Bugüne kadar en çok kullanılan soğutucu gazlardan biriydi. Yapılan araştırmalar sonucunda bu gazın da ozon tabakasına olumsuz etkileri ortaya çıkmış ve yasaklanmıştır. Kötü etkisinin yanında zehirli, patlayıcı ve yanıcı olmaması sebebiyle emniyet oranı yüksek bir maddedir. Aynı zamanda en zor çalışma şartlarında bile stabil kalabilen, bozulmayan ve özelliklerini kaybetmeyen bir soğutucu gazdır. Ancak, açık bir ateşe ya da yüksek sıcaklığa maruz kalırsa çözünür ve içerisindeki zehirli maddeler ortaya çıkar. Yağlama yağı ile tüm çalışma şartlarında kullanılabilir. Yüksek yağ çözücü özelliği sayesinde kondenser ve evaporatör ısı geçiş alanlarında yağın birikip ısı geçişini azaltmasına engel olur. Buharlaşma ısısı düşüktür. R-11 Gazı R-11, düşük basınca sahip olan soğutucu bir gazdır. Daha çok 350 kW – 10.000 kW soğutma aralığında kapasitesi olan santrifüj su soğutucu sistemlerinde kullanılmaktadır. Dünya genelinde 60.000 adet su soğutucu ünitede R-11 kullanıldığı düşünülmektedir. Bu gazın da ozon tabakasına zararı nedeniyle üretimine son verilmiştir. Yanmaz ve kokusuzdur. R-123 Gazı Santrifüj soğutucu sistemlerde kullanılmaktadır. Bu soğutucu gaz, R-11'e en yakın olan alternatif soğutucu maddedir. R-11 soğutucu gaza göre daha düşük enerji verimine sahiptir. Zehirleyici özelliği olduğu için kullanılacağı yerlerde ek önlemler almak gerekmektedir. |